Co i jak zjeść w Japonii – cz 4 – Klasyczne japońskie słodycze

sakura mochi

Lubcie słodycze? Kto nie lubi! Napewno lubią je Japończycy, którzy zasłynęli na całym świecie ze swoich, czasem nieco szalonych, pomysłów na desery. Prawie każdy słyszał o Kitkatach w dziwnych smakach, które można kupić w Kraju Kwitnącej Wiśni. Poświęciliśmy temu zjawisku nawet osobny post. Tym razem chciałabym przedstawić Wam klasyczne japońskie słodycze.

Wagashi

Wagashi, to po prostu “japońskie słodycze”. W okresie Meiji, wraz z otwarciem się Japonii na wszystko co zachodnie, popularność wśród Japończyków zaczęły zdobywać czekolady, cukierki i inne desery w stylu europejskim. W opozycji do nich powstało pojęcie “wagashi” (“wa” oznacza tu Japonię, “gashi” to słodycze), a więc przekąsek klasycznie japońskich.

Większość Wagashi wytwarzana jest według tradycyjnych receptur i z klasycznych składników. Typowymi są ryż, fasola (najczęściej czerwona fasola azuki) oraz cukier. Wagashi charakteryzują się tym, że są nie tylko smaczne, ale też piękne. Jak zwykle w przypadku kuchni japońskiej, dużą wagę przykłada się do artyzmu wykonania i atrakcyjności wizualnej.

Wśród obcokrajowców często spotyka się opinie, że japońskie słodycze są za słodkie lub wręcz mdłe. Wynika to z faktu, że tradycyjnie jadane były w towarzystwie zielonej herbaty, która nie słodzona, pozwalała zachować idealny balans smaków.

Typów i rodzajów wagashi jest naprawdę dużo, łatwo pogubić się w gąszczu nazw i rodzajów. Każda pora roku, święto czy tradycja ma odpowiadające jej klasyczne słodycze. Do tego dochodzą lokalne specjalności – meibutsu. W tym poście skupię się na kilku rodzajach wagashi, które spotkać można najczęściej.

Japońskie słodycze - Ichigo daifuku
Ichigo daifuku czyli mochi z anko i truskawką

Mochi

Mochi jest jedną z najbardziej popularnych klasycznych japońskich przekąsek. To nadziewane kulki w ubitego, ciągnącego się ryżu. Nadzienie jest zwykle słodkie – często stanowi je anko (słodka pasta z czerwonej fasoli), ale podawane bywają też na słono np. pieczone z sosem sojowym i wodorostami nori.

Tradycyjnie mochi wytwarza się poprzez ubijanie gotowanego ryżu. Ryż umieszcza się w dużej kamiennej lub drewnianej misie i uderza drewnianym młotkiem. Ziarna ryżu zmieniają się w ciągnącą masę, z której potem formowane są okrągłe lub podłużne mochi. Młotek potrafi warzyć ponad 3 kilogramy, jest to więc ciężka i wymagająca fizycznie praca. Dawniej mochi jadano głownie w święta i na specjalne okazje, do dziś ubijanie mochi stanowi jedną z tradycji około-noworocznych. W dzisiejszych czasach można też nabyć maszynki wyrabiające mochi lub po prostu kupić je w sklepie.

Mochi występują w wielu kształtach i wymiarach, podawane są z rozmaitymi dodatkami. Najbardziej popularne słodkie wersje mochi to “daifuku” – mochi ze słodkim nadzieniem np. pastą anko, “kinako mochi” obsypane słodką mąką z ziaren soi czy “kuri mochi” zawierające jadalne kasztany.

Mochi znane są też z tego, że potrafią być… bardzo niebezpieczne. Jada się je między innymi na Nowy Rok i łatwo się nimi zadławić. Trochę jak z naszymi ośćmi z karpia. Zdarzają się nawet ofiary śmiertelne, szczególnie wśród starszych Japończyków.

Dango

Japońskie słodycze - Ohanami dango
Ohanami dango – jedzone podczas oglądania kwitnących wiśni

Dango to niewielkie, ryżowe kulki, zwykle sprzedawane na patyku. W porcji znajduje się od 3 do 5 kulek nabitych jedna pod drugą w postaci szaszłyka. Pod względem struktury dango nie różnią się zbytnio od mochi, ale wytwarza się je trochę inaczej. Zamiast ubijać gotowany ryż, najpierw formuje się kulki z mąki ryżowej, aby potem ugotować je na parze. Dango podawane są zwykle na słodko  – z anko, sezamem czy słodkim sosem sojowym (mitarashi dango). Czasem przed podaniem przypieka się je na grillu.

Dango występują w znanym japońskim przysłowiu “hana yori dango” (słodycze ponad kwiaty), podkreślającym, że od rzeczy pięknych, ale ulotnych, lepsze są te posiadające namacalną wartość.

Manju

Japońskie słodycze - Manju
Manju na stoisku

To rodzaj miękkich ciastek wypełnionych słodkim nadzieniem (np. anko lub pastą z jadalnych kasztanów). Ciasteczka te są niezwykle popularne jako prezent z podróży (omiyage), głównie dlatego, że wypiekane są w przeróżnych kształtach, często nawiązujących do miejsca, w którym zostały kupione. Zachęca też niewysoka cena.

Manju są w centrum akcji jednego z najsłynniejszych japońskich rakugo, czyli humorystycznych opowiadań: “Manju kowai” (“Strach przed manju”). Bohaterem opowiastki jest pewien mężczyzna, który spotyka się ze znajomymi. W czasie rozmowy, koledzy pytają się nawzajem o swój największy lęk. Nasz bohater niechętnie wyznaje, że on boi się… manju właśnie. Przyjaciele nie mogę przepuścić takiej okazji, następnego wieczora zakradają się do jego domu i przez uchylone okno wrzucają manju. Jedno, drugie, dziesiąte…. Zamiast odgłosów paniki słyszą jedynie mlaskanie… Z końcu zniechęceni wołają “Oszukałeś nas, wcale nie boisz się manju! W takim razie czego naprawdę się boisz?”. W odpowiedzi dochodzi ich zduszony głos… “herbatyyyy!”.

Youkan

Wyobraźcie sobie gęstą, zestaloną marmoladę pokrojoną na podłużne kawałki. Tak mniej więcej wygląda youkan – przekąska zrobiona z pasty z czerwonej fasoli, cukru i substancji żelującej. Youkan występuje w trzech typowych kolorach. Ciemno czerwony (anko), biały (shiroan – pasta z białej fasoli), zielony (o smaku herbaty). Czasem można trafić na youkan zawierający dodatki, np jadalne kasztany. Jest to jeden z najsłodszych japońskich deserów, składa się bowiem właściwie z samego nadzienia.

Youkan jest bardzo tradycyjnym deserem, dlatego bywa podawany w oficjalnych sytuacjach np. podczas ceremonii parzenia herbaty. W takim przypadku, wraz z youkanem, otrzymamy coś w rodzaju małego drewnianego nożyka lub wykałaczki. Kroimy nim youkan na małe porcje, nabijamy na wykałaczkę i wkładamy do ust.

Krakersy senbei
Krakersy senbei

Senbei

Na koniec pora na coś.. słonego. Senbei, to rodzaj twardych, ryżowych krakersów o bardzo wielu smakach, często owiniętych wodorostem nori. Można powiedzieć, że stanowią tradycyjny odpowiednik chipsów lub paluszków słonych. Podaje się je gościom lub traktuje jako przekąskę. Kupimy je w dużych opakowaniach po kilka-kilkanaście sztuk lub na wagę. Zwykle mają płaski, kolisty kształt i są raczej spore (3-4 cm). Typowe smaki sembeiów to sos sojowy, ostra papryka czy owoce morza.

Przekąską podobną do senbei są arare. To niewielkie, różnokształtne ryżowe krakersy, podawane  zmieszane z groszkiem wasabi lub orzeszkami ziemnymi, często owinięte w lub przyprawione wodorostami nori. Arare stanowią jedną z ulubionych przekąsek podczas obchodów Dnia Dziewczynki (Hinamatsuri), barwione są wtedy na piękne, pastelowe kolory.

Klasyczne japońskie słodycze

Wagashi charakteryzują typowo japońskie smaki – pasta z czerwonej fasoli, jadalne kasztany, sos sojowy i przede wszystkim ryż, stanowiący podstawę większości przekąsek. Składniki te powtarzają się w różnych konfiguracjach tworząc wyjątkowe japońskie słodycze. Oczywiście, w Japonii nie brakuje czekolady, ciastek, chipsów i innych europejskich przysmaków. Dajmy jednak szansę także tym tradycyjnym – być może odkryjemy naszą nową ulubioną przekąskę.


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *